Fotoworkshop compositie: de ideale beelduitsnede

Stijn: deze fotoworkshop is speciaal voor jou!

Er zijn verschillende methoden om een compositie eenvoudig te houden. Tijdens de komende fotoworkshops komen ze allemaal aan bod. Dat zijn mogelijkheden die iedere handmatig in te stellen camera biedt zoals diafragma, sluitersnelheid, objectief keuze.  Dat zijn mogelijkheden die de fotograaf heeft zoals zien van een beeld, een onderwerp isoleren,  lichtomstandigheden te kiezen en een standpunt innemen.
 Er zijn nog enkele andere methoden die helpen om de compositie te vereenvoudigen.

Ideale beelduitsnede

Het principe van de ideale beelduitsnede bestaat eruit om het beeld horizontaal en vertikaal in 3 gelijke stukken te verdelen. Er zijn 4 plaatsen waar de lijnen elkaar kruisen. Daar waar de lijnen elkaar kruisen wordt de ideale beelduitsnede genoemd. Een vuistregel is om het hoofdonderwerp op één van de vier optische posities te plaatsen.

Schematisch ziet dat er als volgt uit:

Centraal of symmetrisch

Sommige onderwerpen lenen zich bij uitstek om een symmetrisch beeld te maken zoals gebouwen of aangelegde landschappen. Klassieke onderwerpen lenen zich prima voor een symmetrisch beeld dat zowel links-rechts als boven-onder is gecentreerd.

Kijkrichting van een mens of dier

Een gouden regel in de Westerse cultuur is dat een persoon of een dier ruimte nodig heeft in de kijkrichting. Dit betekent dat een persoon die naar rechts kijkt, links beneden of boven in beeld  wordt geplaatst. De foto van mijn portret is zo’n voorbeeld van deze compositieregel.

BalansSommige elementen in een beeld zijn essentieel. Als je één beeldelement weghaalt is het beeld saai. Het effect is weg. Neem bijvoorbeeld de zwart wit bergfoto. Als je de wolk linksboven afdekt me je hand krijg je een heel ander beeld. Die ene wolk is erg bepalend voor de compositie van het beeld. De wolk zorgt ervoor dat het beeld in balans is. De wolk rechtsboven in beeld is echter minder relevant voor de compositie. Als je die afdekt met je hand is de impact beduidend kleiner. Het maakt weinig uit of deze wolk wel of niet in beeld is.
Het meertje is ook een belangrijk element in de compositie. Het meertje en de wolk brengen het beeld in balans. En als je goed kijkt zie je dat de wolk en het meertje beide in een idelae beelduitsnede zijn geplaatst.  

Probeer het zelf
Maak 5 foto’s van hetzelfde hoofdonderwerp en plaats het in één van de vier optische hoeken en daarna centraal in het midden. Wat valt je op? Welk beeld bevalt je het best?
Maak een foto waar een persoon of dier het beeld in kijkt en het beeld uitkijkt. Welk beeld bevalt je het best?

Waar zou jij het hoofdmotief plaatsen?
Check deze blog...
http://jeroenroosen.blogspot.com/2010/12/winterfoto-of-zomerfoto.html 

Fotoworkshop: licht in het donker meten zonder lichtmeter

De meeste fotografen hebben geen aparte losse lichtmeter. Die is duur, heeft een plaats nodig in de toch al krappe fototas en is eigenlijk niet nodig.
De meesten van ons hebben alleen de lichtmeter van de camera tot beschikking. Problemen ontstaan om de juiste belichtingstijd te meten als er weinig licht is. Bij de meeste camera’s houdt de lichtmeter er mee op als een sluitersnelheid langer is dan 30 seconden.

Hoe meet je dan het licht ?

Daar is een simpel trucje voor.  Met onderstaand schema kun je meteen aan de slag.
Meet de belichtingstijd (sluitersnelheid) met ISO 6400. Stel dat met het aanwezige licht de sluitersnelheid op dat moment 30 seconden is. De  belichting is neutraal bij ISO 6400 en 30 seconden: het display van de camera laat geen overbelichting en geen onderbelichting zien. Daarna wordt het eenvoudig. Je kunt nu uit het hoofd uitrekenen wat de sluitersnelheid is bij ISO 100.

Probleem opgelost. De winter is een ideale tijd om foto’s te maken met lange sluitersnelheden.

Nachtlicht meten zonder lichtmeter
ISO	Effect op belichting	Effect op belichtingstijd
6400	neutraal	30 seconden
3200	-/- 1 stop	van 30 naar 60 seconden
1600	-/- 2 stops	van 1 naar 2 minuten
800	-/- 3 stops	van 2 naar 4 minuten
400	-/- 4 stops	van 4 naar 8 minuten
200	-/- 5 stops	van 8 naar 16 minuten
100	-/- 6 stops	van 16 naar 32 minuten

Met lange sluitersnelheden is de kans op ruis groot. Hoe lager de ingestelde ISO, hoe minder ruis. Dus er is een vuistregel die zegt om met lange sluitersnelheden altijd te kiezen voor de laagste ISO.

Een zaklampje meenemen is handig: dan kun je altijd zien wat je doet.

Fotoworkshop lichtsoorten

In één van de vorige fotoworkshops zijn de lichtsoorten diffuus licht en open of heldere lucht besproken.  Er zijn nog meer lichtsoorten. Die zal ik toelichten tijdens één van de komende blogs. De volgende soorten licht onderscheid ik tijdens een fotoshoot en fotoworkshop:

-          Diffuus licht

-          Tegenlicht

-          Zijlicht

-          Ruglicht

-          Overhead licht

-          Ambient licht

-          Voorbijgaand licht

-          Open, heldere hemel

                                 Voorbeeld van de lichtsoort voorbijgaand licht

                                                                        

Tijdens een fotoworkshop wordt mij vaak de vraag gesteld:
- Welke foto’s kan ik het beste maken met welk licht ?
- Bij welk weer komt een lichtsoort voor?
- Welke invloed heeft het weer op het licht?

Het onderstaand schema geeft antwoord op deze vragen. Met deze kennis kun je plannen. In plaats van ergens heen te rijden en hopen dat je een onderwerp mooi kunt fotograferen kun je nu gericht een onderwerp fotograferen. Kennis van de weersverwachting en kennis van de plaats van de zon ten opzichte van het onderwerp (richting van het licht) helpen bij het plannen van fototrips. Door een goede voorbereiding vergroot je de kans om na een fotoshoot met geslaagde foto’s naar huis te gaan.

Weer	Onderwerp/locatie	Lichttype
Zwaar bewolkt met zon, regenbuien, veel wind in hogere luchtlagen	Kust, polder, heuvels, bergen, regenbogen	Grote kans op voorbijgaand licht
Egaal niet onderbroken wit bewolkte hemel	Bossen, watervallen, landschapdetails	Diffuus licht. Ideaal om kleuren te verzadigen met de polarisatiefilter
Mist, nevel en zonlicht	Heuvels, zonsopkomst en -ondergang,	Tegenlicht. Ideaal voor sfeer impressies of beelden met elkaar overlappende lagen. Mist vereenvoudigt het landschap
Zon en buien, lage dunne wolken bij het naderen of verlaten van een front	Ideaal voor meeste soorten onderwerpen. Kleurrijke zonsondergangen, grootse landschappen. Slecht voor bossen en watervallen	Open heldere hemel, zijlicht, tegenlicht, ambient licht, voorbijgaand licht
Strakblauwe lucht zonder wolken en felle zon	Sneeuw, rijp, vorst, exotische landschappen, canyons, woestijn, zonnebloemvelden, zandduinen. Zoek het juist onderwerp in het juiste seizoen	Open heldere hemel, zijlicht, ruglicht, overhead licht
Motregen, egaal donkere wolkenlucht wind in hogere luchtlagen en slecht zicht	Monochrome beelden, stemmingsbeelden, portretten inflitsen, dramatische sportbeelden	Diffuus licht. Ideaal om kleuren te verzadigen met de polarisatiefilter

Het licht verschilt afhankelijk van het tijdstip van de dag, het seizoen en het weer. Onder alle weersomstandigheden kunnen er foto’s gemaakt worden. In een van de volgende fotoworkhops zal ik de invloed van het tijdstip van de dag, het seizoen en de stand van de zon toelichten.

Fotoworkshop high key foto's

De overvloedige sneeuwval biedt ideale kansen om high key foto's te maken.

Tijdens een fotoworkshop van Jeroen Roosen in Kootwijkerzand is er een egaal wit wolkendek. Diffuus licht spreid het licht zodat het lijkt alsof het licht van alle kanten komt. De sneeuw zorgt voor een optimale spreiding van licht waardoor het onderwerp van vele zijden wordt belicht. Schaduwenpartijen worden beperkt of verdwijnen. Door een juiste belichting en achteraf in photoshop de foto iets over te belichten (belichting, curven, niveau's, verzadiging) ontstaan beelden waarbij alle details van het hoofdonderwerp bewaard blijven en de overige details door deze techniek verdwijnen.

Winterfoto of zomerfoto ?

Het loont om eenzelfde motief in verschillende seizoenen te fotograferen. De vuurtoren van Marken, één van de meest markante vuurtorens van Nederland, is zo'n motief dat in alle seizoenen prachtige beeldenresultaten geeft. 

Jeroen Roosen geeft fotoworkshops. Eén van deze fotoworkshops is in Marken. Deze fotoworkshop wordt altijd beëindigd met het fotograferen van de vuurtoren.